Việc Tổng thống Joe Biden mới đây mạnh tay áp thuế quan lên một loạt hàng hoá nhập khẩu từ Trung Quốc chỉ là động thái mới nhất trong một chiến dịch đã kéo dài mấy năm của Mỹ nhằm nắn lại các tuyến thương mại ở châu Á. Theo hãng tin Bloomberg, điều này được thể hiện trong các số liệu công bố mấy ngày gần đây. Kim ngạch xuất khẩu sang Mỹ của Đài Loan tăng mạnh là một ví dụ cho thấy căng thẳng trong mối quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc đã định hình lại các chuỗi cung ứng, và Trung Quốc đã bị đẩy khỏi một vài chuỗi cung ứng như thế nào.
Sự Thay Đổi Trong Chuỗi Cung Ứng Toàn Cầu
Tác Động Của Chiến Tranh Thương Mại Mỹ – Trung
Thuế Quan Gia Tăng
Tháng 4 năm nay, giá trị xuất khẩu của Đài Loan sang Mỹ tăng 80% so với cùng kỳ năm ngoái, đạt mức cao kỷ lục – theo số liệu công bố hôm thứ Sáu tuần trước. Trong 4 tháng đầu năm, xuất khẩu của Đài Loan sang Mỹ đã vượt cả kim ngạch xuất khẩu của Đài Loan sang Trung Quốc, và xuất khẩu từ Đài Loan sang Trung Quốc đang tiếp tục xu hướng giảm. Nếu tính cả Hồng Kông, tỷ trọng của Trung Quốc trong thương mại của Đài Loan vẫn giảm.
- Tổng thống Biden tăng thuế quan lên một loạt hàng hoá Trung Quốc, từ con chip máy tính tới ô tô điện, như một phần trong nỗ lực của Mỹ nhằm ứng phó với điều mà Washington cho là hành vi thương mại bất bình đẳng của Trung Quốc.
- Theo Nhà Trắng, thuế quan mới dự kiến sẽ ảnh hưởng đến khoảng 18 tỷ USD hàng hoá mà Mỹ nhập khẩu từ Trung Quốc mỗi năm.
Sự Chuyển Dịch trong Chuỗi Cung Ứng
- Các công ty đang chuyển một phần sản xuất ra khỏi Trung Quốc để tránh ảnh hưởng của các biện pháp trừng phạt thương mại của Mỹ.
- Các quốc gia khác như Việt Nam, Ấn Độ, và các nước Đông Nam Á khác đang nhận lợi từ việc các công ty này chuyển dịch chuỗi cung ứng.
- Sự chuyển dịch này không chỉ ảnh hưởng đến thương mại mà còn làm thay đổi cả cơ cấu đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) tại các quốc gia này.
Việc Mỹ Tái Cân Bằng Chuỗi Cung Ứng
Tăng Cường Sản Xuất Trong Nước
- Mỹ đang cố gắng tăng cường sản xuất trong nước, đặc biệt là trong các lĩnh vực then chốt như bán dẫn, pin năng lượng, và công nghệ quốc phòng.
- Chính phủ Mỹ đã đưa ra các chính sách hỗ trợ như Đạo luật Chip và Khoa học nhằm thúc đẩy đầu tư vào sản xuất trong nước.
- Các công ty Mỹ cũng đang gia tăng đầu tư trong nước để tăng cường khả năng chủ động và linh hoạt trong chuỗi cung ứng.
Đa Dạng Hóa Nguồn Cung
- Ngoài việc tăng cường sản xuất trong nước, Mỹ cũng đang tìm cách đa dạng hóa nguồn cung từ các quốc gia khác.
- Các nước như Việt Nam, Ấn Độ, và các nền kinh tế mới nổi khác ở châu Á đang trở thành những điểm đến mới cho các doanh nghiệp Mỹ.
- Điều này giúp Mỹ giảm phụ thuộc vào Trung Quốc và tăng cường tính linh hoạt, an ninh cho chuỗi cung ứng toàn cầu.
Tăng Cường Hợp Tác Với Đồng Minh
- Mỹ cũng đang tăng cường hợp tác với các đồng minh như Nhật Bản, Hàn Quốc, và Liên minh châu Âu để chia sẻ rủi ro và tăng cường an ninh chuỗi cung ứng.
- Các thỏa thuận thương mại như IPEF (Khung Kinh tế Ấn Độ – Thái Bình Dương) và CPTPP (Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương) được Mỹ sử dụng như công cụ để tăng cường hợp tác trong lĩnh vực này.
- Việc tăng cường hợp tác với đồng minh giúp Mỹ chia sẻ rủi ro, tăng tính đa dạng, và củng cố vị thế của mình trong chuỗi cung ứng toàn cầu.
Thách Thức Đối Với Trung Quốc
Mất Thị Trường Xuất Khẩu Sang Mỹ
- Số liệu cho thấy, Trung Quốc đang dần mất thị trường xuất khẩu sang Mỹ do các biện pháp trừng phạt thương mại của Washington.
- Các công ty đang chuyển một phần sản xuất ra khỏi Trung Quốc để tránh ảnh hưởng của các biện pháp trừng phạt này.
- Điều này gây áp lực lên nền kinh tế Trung Quốc, vốn phụ thuộc nhiều vào thị trường xuất khẩu.
Giảm Đầu Tư Nước Ngoài
- Bên cạnh việc mất thị trường xuất khẩu, Trung Quốc cũng đang phải đối mặt với thách thức về giảm đầu tư nước ngoài.
- Các doanh nghiệp nước ngoài đang cân nhắc chuyển một phần sản xuất ra khỏi Trung Quốc do lo ngại về các rủi ro chính trị và thương mại.
- Điều này ảnh hưởng đến nguồn vốn đầu tư, công nghệ, và việc làm tại Trung Quốc.
Tác Động Đến Tăng Trưởng Kinh Tế
- Sự suy giảm về xuất khẩu và đầu tư nước ngoài sẽ gây ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc.
- Trong bối cảnh đó, Trung Quốc phải tìm cách tăng cường tiêu dùng nội địa, đẩy mạnh đầu tư trong nước để bù đắp cho sự suy giảm về xuất khẩu và đầu tư nước ngoài.
- Tuy nhiên, việc này không phải là dễ dàng và đòi hỏi Trung Quốc phải có những chính sách kinh tế – xã hội phù hợp.
Tác Động Đối Với các Nước Khác
Cơ Hội Cho Các Nước Đang Phát Triển Châu Á
- Các nước như Việt Nam, Ấn Độ, Indonesia, và các nền kinh tế mới nổi khác ở châu Á đang hưởng lợi từ việc các công ty chuyển dịch chuỗi cung ứng ra khỏi Trung Quốc.
- Họ đang trở thành những điểm đến mới cho các doanh nghiệp nước ngoài, đặc biệt là các doanh nghiệp Mỹ, trong việc đa dạng hóa chuỗi cung ứng của mình.
- Điều này mang lại cơ hội để thu hút thêm FDI, tạo thêm việc làm, và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế cho các quốc gia này.
Việt Nam: Là điểm đến hấp dẫn cho các doanh nghiệp đa quốc gia chuyển dịch sản xuất ra khỏi Trung Quốc. Ấn Độ: Đang nỗ lực thu hút các công ty rời khỏi Trung Quốc thông qua các chính sách ưu đãi đầu tư. Indonesia: Lợi thế về nguồn nhân lực dồi dào và chi phí sản xuất thấp đang thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư.
Những Thách Thức Đối Với Các Nền Kinh Tế Nhỏ
- Bên cạnh những cơ hội, sự dịch chuyển chuỗi cung ứng cũng đặt ra một số thách thức đối với các nền kinh tế nhỏ.
- Các nền kinh tế nhỏ có thể gặp khó khăn trong việc đáp ứng nhu cầu về hạ tầng, nguồn nhân lực, và các điều kiện kinh doanh để thu hút các dòng đầu tư mới.
- Họ cũng phải cạnh tranh gay gắt với nhau để thu hút các dự án đầu tư này, điều này có thể gây sức ép lên chính sách thuế và lao động.
Vai Trò Của Công Nghệ Trong Việc Tái Cấu Trúc Chuỗi Cung Ứng
Tự Động Hóa Và Robot Hóa
- Các công ty đang gia tăng đầu tư vào tự động hóa và robot hóa nhằm tăng năng suất, giảm chi phí sản xuất, và tăng tính linh hoạt của chuỗi cung ứng.
- Công nghệ robot và trí tuệ nhân tạo (AI) đang được ứng dụng rộng rãi trong các khâu sản xuất, vận chuyển, và quản lý chuỗi cung ứng.
Số Hóa Và Công Nghệ Thông Tin
- Các công ty cũng đang đẩy mạnh số hóa các hoạt động trong chuỗi cung ứng, như sử dụng các nền tảng kết nối, phân tích dữ liệu lớn, và Internet vạn vật (IoT).
- Điều này giúp tăng tính minh bạch, khả năng phản ứng nhanh chóng, và ra quyết định dựa trên dữ liệu trong quản lý chuỗi cung ứng.
Kết Nối Toàn Cầu Và Logistics Thông Minh
- Các công nghệ như blockchain, vận tải thông minh, và logistics tự động hóa đang được ứng dụng để tăng cường kết nối, tối ưu hóa các hoạt động logistics trong chuỗi cung ứng toàn cầu.
- Điều này giúp các công ty có thể quản lý tốt hơn các rủi ro, giảm chi phí, và tăng tính linh hoạt trong chuỗi cung ứng của mình.
Nhìn Nhận Tổng Quan
Cuộc chiến tranh thương mại Mỹ – Trung đã gây ra nhiều thay đổi trong chuỗi cung ứng toàn cầu, đặt ra nhiều thách thức nhưng cũng mở ra cơ hội cho các quốc gia khác, đồng thời thúc đẩy sự phát triển của công nghệ trong việc tái cấu trúc chuỗi cung ứng. Việc hiểu rõ về những tác động và vai trò của các yếu tố này sẽ giúp các doanh nghiệp và quốc gia nắm bắt được cơ hội, đối mặt với thách thức, và phát triển bền vững trong môi trường kinh doanh hiện nay.
Kết Luận
Trong bối cảnh biến đổi toàn cầu về chuỗi cung ứng, việc đánh giá và điều chỉnh chiến lược kinh doanh là vô cùng quan trọng. Các doanh nghiệp cần phải linh hoạt, sáng tạo, và tiếp tục đầu tư vào công nghệ để nâng cao hiệu quả hoạt động của mình. Đồng thời, các quốc gia cũng cần phải hợp tác chặt chẽ, xây dựng môi trường kinh doanh thuận lợi để thu hút đầu tư và phát triển bền vững.
Việc chia sẻ rủi ro, tăng tính đa dạng, và củng cố vị thế của mình trong chuỗi cung ứng toàn cầu sẽ giúp các bên tận dụng được cơ hội từ sự thay đổi, đồng thời giảm thiểu những tác động tiêu cực. Qua đó, việc phát triển kinh tế, cải thiện chất lượng cuộc sống, và thúc đẩy sự phát triển bền vững trên toàn thế giới sẽ trở nên khả thi hơn.
Bài viết theo thông tin từ vneconomy.vn
